- Kontrola z początkiem 2024 roku
- Emisja obligacji - mowa o milionach
- Pieniądze potrzebne na inwestycje
- Burmistrz Pióro: Miasto posiada dobrą tzw. zdolność kredytową
- Coś nie "pykło" kolokwialnie mówiąc?
- I chyba się przyzwyczaili
- RIO wylicza nieprawidłowości
- Coś tam jednak spłacili
- Nowa skarbnik Ewa Zamaria nie ma łatwego zadania
Dzisiaj podsumujemy efekty kontroli finansów Sanoka przeprowadzonej przez Regionalną Izbę Obrachunkową (RIO) z siedzibą w Rzeszowie. Jakie skojarzenia narzucają się po tej olbrzymiej dawce liczb?
Okres wyborczy to najgorszy czas dla budżetów! Każdy urzędujący włodarz wraz z ekipą chce zostać na stanowisku i często nie zważa na to, czy dzieje się to kosztem finansów miasta. Takie rozbuchanie nierealnych dla budżetu inwestycji było w 2018 roku, takie też było w 2024, kiedy powinna się skończyć kadencja 2018-2024.
W Sanoku, jak i w większości samorządów, w latach wyborczych zaplanowano liczne inwestycje, na które nie było środków. Zaciągają więc zobowiązania, którymi w Wieloletnich Planach Finansowych (WNP) obciążają kolejne pokolenia. Każdy liczy, że uda mu się uzyskać dodatkowe środki na planowane inwestycje, a rzeczywistość czasami okazuje się inna.
Nasz ostatni artykuł z 9 kwietnia "Czy Sanok wpadł w spiralę zadłużenia?" wywołał sporo kontrowersji. Komentujący zarzucali, że jest to artykuł dezinformujący, że długi Sanoka to wina kolejnych władz i kolejnych radnych. Czy więc z naszej strony to tylko "czepialstwo", czy też chcieliśmy zwrócić uwagę na to, że Sanok ma poważny problem?
Kontrola z początkiem 2024 roku
Jesteśmy w posiadaniu protokołu kontroli Regionalnej Izby Obrachunkowej, a publikowane treści opieramy na dokumentach i wypowiedziach, których nie da się podważyć.
Kontrolerzy RIO badali kompleksową gospodarkę finansową miasta Sanoka za lata 2021 - 2023. Kontrola odbyła się w dniach od 4 stycznia do 26 lutego 2024 roku.
Skoro zatem pisaliśmy o długach Sanoka, to w tym zakresie przedstawiamy ustalenia niezależnego organu, który w sposób szczegółowy analizuje miejskie finanse.
Na stronie 134 tegoż protokołu zaczyna się badanie kredytów, pożyczek, poręczeń /dług publiczny/. Jest to bardzo szczegółowo omawiana pozycja z uwagi na ważkość problematyki.
Emisja obligacji - mowa o milionach
W latach 2021-2023 Sanok przeprowadził emisję obligacji:
- umowa o przeprowadzenie emisji oraz nabycie obligacji zawarta w 7 lipca 2021 roku pomiędzy Sanokiem a Bankiem PKO S.A. na łączną kwotę 16 452 000 zł
- umowa o przeprowadzenie emisji oraz nabycie obligacji zawarta w 19 grudnia 2022 roku pomiędzy Sanokiem a Bankiem PKO S.A. na łączną kwotę 4 mln zł
- umowa o przeprowadzenie emisji oraz nabycie obligacji zawarta w 12 czerwca 2023 roku pomiędzy Sanokiem a Bankiem PKO S.A. na łączną kwotę 20 mln zł
- umowa o przeprowadzenie emisji oraz nabycie obligacji zawarta w 7 grudnia 2023 roku pomiędzy Sanokiem a Bankiem PKO S.A. na łączną kwotę 7 mln zł
Kontrolujący wzięli również pod uwagę wcześniejsze długi miasta, ponieważ są one ujęte w Wieloletniej Prognozie Finansowej. Obejmuje ona okres roku budżetowego oraz co najmniej trzech kolejnych lat budżetowych. Prognozę kwoty długu, stanowiącą część wieloletniej prognozy finansowej, sporządza się na okres, na który zaciągnięto oraz planuje się zaciągnąć zobowiązania.
Faktycznie pierwsze większe zadłużenie w formie obligacji zaciągnięte zostało w 2017 r. na kwotę 4 mln 958 tys. zł. Kolejne w 2018 roku na kwotę 39 mln 750 tys. zł.
Pieniądze potrzebne na inwestycje
Wróćmy zatem do lat 2017 - 2018, to jest czasu kiedy "obligacje komunalne" zagościły w budżecie.Obligacje w 2017 r. zostały wyemitowane w celu spłaty kredytów i potocznie mówiąc "otworzeniu frontu" na nowe inwestycje w 2018 r. Rok 2018 był rokiem wyborczym, podobnie jak obecny rok.
Spłacono pieniędzmi z obligacji część kredytów i w rok 2018 rządzący weszli z hurraoptymizmem, który znalazł odzwierciedlenie podczas uchwalania budżetu na 2018 r.
11 stycznia 2018 r. radni na wniosek burmistrza podjęli uchwałę budżetową zakładającą emisję obligacji na kwotę 48 mln 500 zł z terminem wykupu w latach 2019-2033.
Ówczesny burmistrz Tadeusz Pióro spektakularnie określił projekt budżetu, jako pro-dochodowy. Zaplanowane wydatki inwestycyjne w kwocie 82 mln zostaną sfinansowane z dotacji mających płynąć z Unii Europejskiej w ramach funduszu odbudowy i z budżetu państwa. Jak zapewniał na sesji rady miejskiej 11 stycznia 2018 r. Tadeusz Pióro:
To jest kwota na tym etapie zaplanowana i pewna.
Najważniejsze planowane inwestycje to Centrum Rehabilitacji i Sportu, II część modernizacji Wierchów, budowa dworca multimodalnego wraz z zakupem 11 autobusów niskoemisyjnych (koszt szacowany tej inwestycji to ok. 30 mln zł) oraz dużo innych mniej kosztownych inwestycji.
Burmistrz Pióro: Miasto posiada dobrą tzw. zdolność kredytową
Zadłużamy następne pokolenia
- grzmieli niektórzy radni, a inni cieszyli się, że życie w Sanoku zacznie kwitnąć, bo inwestycje zawsze napędzają koniunkturę. A burmistrz Tadeusz Pióro zapewniał, że:
Gmina Miasta Sanok posiada dobrą tzw. zdolność kredytową, czyli zdolność do spłacania i regulowania swoich zobowiązań.
Perspektywa dużych dotacji z Unii Europejskiej i z budżetu państwa podkreślana była przez ówczesnego skarbnika Bogdana Florka. Sprawiła, że zaplanowano środki na inwestycje w kwocie ponad 82 mln, z czego prawie 43 mln planowano sfinansować ze zobowiązania w formie emisji obligacji. Z obligacji tych zaplanowano też spłatę wcześniejszych zobowiązań na kwotę 5,6 mln zł. Skarbnik Bogdan Florek zapewniał:
Wszystkie wskaźniki wymagane ustawą o finansach publicznych są prawidłowe i nie rodzą dla budżetu żadnego zagrożenia
Coś nie "pykło" kolokwialnie mówiąc?
Obecni rządzący oraz radni kadencji 2018- 2024 zostali na początku swojej kadencji postawieni przed faktem dokonanym. Spory dług, którego spłata miała się rozpocząć w 2019 r. mógł “położyć” budżet.Żeby nie opierać się na domysłach, wróciłam do protokołu z sesji rady obecnej kadencji, która odbyła się 19 grudnia 2018 r.
Zgodnie z wyjaśnieniami Bogdana Florka, ówczesnego skarbnika finansów miejskich, podjęcie uchwały o przełożeniu spłaty długu dla kolejnego pokolenia było konieczne.
Na stronie 15 i 16 tegoż protokołu wyjaśniał, że wybrano formę obligacji w 2017 r. żeby spłacić kredyt z lat 2011-2014. Kredyty były na okres pięcioletni, a wykup obligacji rozłożony jest na okres 15 lat. W 2018 r. rozpoczęto emisję obligacji na prawie 40 mln z uwagi na duże inwestycje, które ustępujący przedstawiciele organu samorządowego zaciągnęli.
Tym razem ten sam skarbnik przedstawiał projekt zmiany w WPN dotyczący przełożenia spłaty zobowiązania z wyemitowanych obligacji z lat 2021-2022 na rok 2033, bo nie da się spiąć budżetu i trzeba podjąć uchwałę, żeby podpisać aneks z bankiem.
Radni oponowali, ale w końcu zdecydowana większość uznała, że nie mają wyboru i uchwałę podjęto.
I chyba się przyzwyczaili
Z obligacjami nawet fajne manewry można robić, coś tam w międzyczasie wykupimy, weźmiemy następne, a jak nie starczy na spłatę to można przełożyć. Rok 2033, czy 2040 to takie bardziej odległe czasy. Niech się inni martwią.Jak czytamy w protokole Regionalnej Izby Obrachunkowej zadłużenie na 1 stycznia 2021 r. z tytułu kredytów, pożyczek i wyemitowanych obligacji wynosiło 91 544 091,67 zł, a na koniec 2023 roku już 128 435 826,62 zł.
RIO analizowało i przedstawiło tabele z wykazem spłat rat kredytów, pożyczki oraz wykup papierów wartościowych według zawartych umów i harmonogramu spłat, oraz podobne tabele dotyczące tych zobowiązań według wartości podjętych przez Radę Miasta Sanok.
Tabela z protokołu Regionalnej Izby Obrachunkowej przedstawiająca stan zadłużenia Sanoka w latach 2021-2023
RIO wylicza nieprawidłowości
Analizując te dane RIO uznało, że podpisany Aneks nr 2 z 10.04.2019 r. do umowy o emisję obligacji, nie posiada stosownej uchwały Rady Miasta Sanok. Zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 9b ustawy o samorządzie gminnym do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy przekraczających zakres zwykłego zarządu. Za tą nieprawidłowość, jak napisało RIO, odpowiada były skarbnik.Przygotowane do procedowania przez radę projekty uchwał, nie były z bankami uzgadniane i nie zostały potwierdzone aneksami. RIO podaje uchwały, które nie zostały potwierdzone przez bank:
- W uchwale XXIII/653/23 z 26.01.2023 r. uwzględniono serię obligacji, które nie zostały wyemitowane, serie I18-O18 zostały ujęte do spłaty dwukrotnie tj. w latach 2021-2022 oraz w 2033 r. Dodatkowo zaplanowano wykup obligacji na lata 2036-2038, pierwotnie wykup obligacji 2019-2033 (bez zmiany umowy). Zmiany nie zostały dokonane w porozumieniu z bankiem. Zgodnie z umową zmiany te mogły być zawarte tylko za zgodą obu stron w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
- Uchwałę Nr LXXV/676/23 z 23.02.2023 r. zmieniającą spłatę emisji z 2024-2026 na lata 2036-2038 podjęto tak jak uchwałę wyżej, czyli bez umowy z bankiem.
- Uchwała Nr LXXII/645/23 z 26.01.2023 r. zawiera zmiany terminu spłaty z lat 2024, 2026, 2027 na lata 2034-2036 bez zmiany warunków umowy z bankiem, a zmiana taka bez zgody drugiej strony wyrażonej na piśmie jest objęta rygorem nieważności
- Zmiana w wykupie obligacji wziętych w 2020 r. dokonana Uchwałą Nr LXXIII/655/23 z dnia 26.01.2023 również została podjęta bez uzgodnienia z bankiem. Wykup przeniesiono z 2027 r. na rok 2032.
Czyli zmodyfikowano WPN bez uzgodnienia z emitentem obligacji. Niechlujność, brak zgody banku? Na tym etapie nie wiadomo. Budżet się spiął i można dalej pracować.
Radni o tym zapewne nie mieli pojęcia, dostają projekt uchwały sporządzony przez profesjonalistów. Nie są w stanie sprawdzić, czy wszystkie procedury formalno - prawne zostały wykonane.
Nie, żebym rozgrzeszała radnych, bo posłużyli za maszynkę do głosowania. Najczęściej jednak nie mają wglądu w dokumenty źródłowe, które są podstawą przedstawianych projektów uchwał.
W 2019 r. był również problem z emisją obligacji, ponieważ uchwała Rady Miasta Sanoka Nr V/30/2019 w sprawie zmiany uchwały w sprawie emisji obligacji komunalnych oraz określenia zasad ich zbywania, nabywania i wykupu została przez organ nadzorczy uchylona. Miasto w międzyczasie wyemitowało obligacje na łączną kwotę 2,5 mln i musiało tę transakcję cofnąć.
Kolejne uchwały przygotowywano prawidłowo, jeżeli tak to można określić. Podejmowali uchwały nie wiedząc, że zmiany nie są potwierdzone przez emitenta, a ich uchwała posłużyła tylko do “spięcia” budżetu.
Coś tam jednak spłacili
Z przeprowadzonej przez kontrolujących analizy finansowej wynika, że w latach 2021-2022 spłacono:
- raty zaciągniętych kredytów, pożyczek i dokonano wykupu wyemitowanych obligacji w 2021 r. na kwotę 5 178 258,93 zł
- rat kredytów, pożyczek i dokonano wykupu wyemitowanych obligacji w 2022 r. na kwotę 2 mln zł
- jak wyżej w 2023 r. na kwotę 3 382 006,12 zł
Jakie będą konsekwencje kreatywnej księgowości w miejskim urzędzie pewnie okaże się w najbliższym czasie.
Nowa skarbnik Ewa Zamaria nie ma łatwego zadania
W ubiegłym roku krążyły plotki, że poprzedni skarbnik Bogdan Florek zrezygnował ze stanowiska z dniem 30 czerwca 2023 r. z uwagi na problemy w finansach miejskich.Na sesji (29 czerwca) mówił:
Chciałbym zdementować tutaj krążące informacje, że ta moja decyzja wynikała z wyczerpania się współpracy z panem burmistrzem, że uciekam od problemów, bo budżet jest bardzo trudny. Jest to nieprawda.
Twierdził, że zadecydowały względy zdrowotne, co nie przeszkodziło mu podjąć pracy w Sanockiej Spółdzielni Mieszkaniowej.
Na dzisiaj tyle informacji o stanie finansów gminnych. Do tematu zapewne wrócimy.... Protokół liczy 194 strony.
Artykuł trochę długi, ale i temat obszerny.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.